Een tweede Polemiek Joep Zander vs Ed Spruijt. tip: Mocht de kolombreedte u niet bevallen dan kunt u die aanpassen door uw browservenster te vergroten of te verkleinen.

Het belang van de vader

Ik ben de redactie van PiP dankbaar voor deze gelegenheid om een aantal vraag- en uitroeptekens te plaatsen bij het interview met Ed Spruijt. Zo houden we de discussie over scheiding en kinderen levendig en divers.

Het ouderschapsplan is samen met gelijkwaardig ouderschap in 2009 tandeloos in de wet opgenomen. Geen gedeeld verblijf van kinderen, weinig oog voor praktische implicaties en implementatie. Slechts in theorie kwam daarmee een eind aan de mogelijkheid dat vaders werden weggezet als een aanhangsel van moeders. Maar juist Dr. Spruijt bleef propageren dat de vader zijn mond maar moet houden als de moeder niet met hem wil of kan communiceren; vaders moesten dan maar “door het stof” beweerde hij letterlijk. Daarmee liep hij in de pas met mensen als Dr. Fischer (Noodzaak vaders niet aangetoond) en Mr Quik Schuijt (Vaders hoef je er niet zo nodig bij te sleuren). Nergens is aangetoond dat het een positief effect heeft als vaders door het stof gaan, overigens ook niet als moeders dat doen. Er is een verschil tussen opkomen voor je ouderschap, voor je kind enerzijds, en ruziemaken anderzijds.

Met zijn ongefundeerde schijnwijsheden is Spruijt ondertussen de facto een agens in zijn eigen onderzoek. Je zou hem een actieonderzoeker kunnen noemen, ware het niet dat hij wat duister doet over zijn eigen belangen, wat voor actieonderzoekers een serieuze fout is. Zo deed hij, in strijd met de wetenschappelijke mores, door justitie betaald onderzoek zonder zich te voorzien van een onafhankelijke begeleidingscommissie. Sterker nog, in zijn onderzoek “Het verdeelde kind”, in opdracht van de Raad voor de Kinderbescherming, werkte hij met een begeleidingscommissie die uitsluitend bestond uit vertegenwoordigers van de financier. En vervolgens werd dat hele probleem verdekt doordat zijn co-auteur het boek ging recenseren zonder de financier, en zelfs zonder haar eigen co-auteurschap te noemen. Naar dit onderzoek wordt nog steeds verwezen in raadsrapporten. Ook ander onderzoek van Spruijt voldoet niet aan wetenschappelijke criteria. Het getuigt des te meer van een onwetenschappelijke houding om die kritiek in het PiP-interview te betitelen als angst voor onderzoeksresultaten.

Dr. Spruijt beweert ten onrechte dat uit zijn onderzoek voor het onderzoekscentrum van Justitie zou blijken dat gelijkwaardig ouderschap conflicten bevordert. Van deze uitlatingen in de media nam zelfs zijn opdrachtgever, het onderzoekscentrum van Justitie, openlijk afstand. Voorzover gelijkwaardig ouderschap bestaat en zou zijn mislukt, is dat mede veroorzaakt door zijn voortgezette campagne daartegen.

Misbruik in medische wetenschappen is een erkende oorzaak van ziekte en sterfte. Ook in het familierecht is sprake van sterfte en traumatisering. De mogelijkheid dat ondeugdelijke en vernederende uitspraken daaraan bijdragen kan niet worden uitgesloten.

Op zich is het overigens denkbaar dat al die halve maatregelen die sinds 1990 zijn bedacht om beide ouders de opvoedingsverantwoordelijkheid te gunnen die het kind nodig heeft, soms averechts werkten. Als je over een kloof wilt springen dan moet je immers vooral geen halve stappen nemen. Als je fundamentele kinderrechten bevechtbaar maakt, als in convenanten verpakte ouderlijke verantwoordelijkheden door rechters behandeld worden als vodjes papier, dan moet je niet verbaasd zijn als ouders gaan vechten over een 50-50 verdeling of erger een alles of niets strijd om het hoofdverblijf.

Als onderzoeker naar ontstaan en herstel uit ouderverstotingssyndroom constateer ik dat de minachting voor ouders en specifiek vaders, een macro variant is van de manipulaties waarmee een ouder de andere ouder via loyaliteitsmisbruik ontoudert. Spruijt geeft een slecht voorbeeld en ziet zijn eigen handelen niet als deel van het te onderzoeken probleem. Het is noodzakelijk de interactie tussen ouders, instituten en staat op meso- en macroniveau te doorzien.

Spruijt neemt gelukkig af en toe goede ideeën van de vaderbeweging over. Zo is hij aan de slag gegaan met het verschijnsel ouderverstotingssyndroom en propageert hij inmiddels ook het voor de geboorte maken van ouderlijke afspraken over de opvoeding van hun kinderen. Als die afspraken door de rechterlijke macht minstens zo serieus worden genomen als afspraken over de koop van een huis, dan leg je de verantwoordelijkheid weer waar die hoort te liggen. Een mediacampagne bijvoorbeeld kan ouders al op goede ideeën brengen. Zal deze eenvoudige stap ook worden gezet? Het levert immers inkomstenverlies op bij betrokken beroepsgroepen indien ouders hun zaakjes zelf gaan regelen en rechters zich voornamelijk beperken tot handhaving van de afspraken.

Joep Zander

Pedagoog, schrijver en onderzoeker

joepzander.nl (achtergrond, referenties, betrokkenheid)

mijn blog over dit artikel